Aan het werk als fietsenmaker van circulaire e-bikes
Elk jaar worden ongeveer 1 miljoen fietsen afgedankt en als afval achtergelaten. Zelfs als veel onderdelen, zoals het frame, nog prima in orde zijn. In de fietsenfabriek Roetz Fair Factory in Amsterdam krijgen oude fietsonderdelen dankzij het vakmanschap van de 57 fietsenmakers een tweede leven. En ook de fietsenmakers krijgen kansen die ze elders niet zo snel krijgen. Want van deze 57 fietsenmakers heeft bijna iedereen wat extra begeleiding nodig om goed mee te kunnen werken. Dat maakt dat ze een kwetsbare positie hebben op de arbeidsmarkt. Maar bij Roetz is iedereen welkom en wordt er gekeken naar wat mensen wel kunnen. Eén van die fietsenmakers is Jearrel Lijnzaat (33). Al als kleine jongen sleutelde Jearrel graag aan zijn fietsje. Logisch dus dat hij zich nu als een vis in het water voelt als fietsenmaker, maar zo eenvoudig was zijn weg naar werk echter niet. Het is uiteindelijk dankzij een IPS-traject (Individuele Plaatsing en Steun) dat hij zich kan ontwikkelen tot de professionele fietsenmaker die hij nu is.
Want de jongen die graag aan zijn fiets sleutelde, kiest na zijn middelbare school in eerste instantie voor een opleiding tot boekhouder. En dat wordt geen succes. Misschien omdat daar geen extra ondersteuning is voor zijn autisme zoals op zijn vmbo-opleiding het geval was. Jearrel: “Ik begon al verkeerd aan die opleiding. Ik deed eerst een andere studie en toen ik overstapte, liep ik gelijk achter. Dat was voor mij achteraf gewoon veel te veel. Uiteindelijk ben ik in het laatste jaar gestopt.” Doordat zijn studie niet lukt, raakt Jearrel in een neerwaartse spiraal en verergerd de depressie waar hij al sinds zijn tiende last van heeft. Jearrel: “Ik was ongeveer 10 jaar oud toen mijn ouders uit elkaar gingen. Het was geen leuke scheiding en doordat ik autistisch ben, kon ik daar niet goed over praten. Ik kropte al mijn emoties op. Ik vond het moeilijk om contact te maken met mensen en voelde me ongehoord.” Jearrel stopt met zijn opleiding en gaat op zichzelf wonen. “Ik deed de hele dag helemaal niets, alleen maar tv kijken en gamen. Ik zat heel erg met mezelf in de knoop en de stress van een eigen huishouden maakte het niet makkelijker. Ik ben in die tijd wel gestart met therapie, maar dat liep stroef en ik dacht: ‘Therapie werkt niet bij mij. Dit is wie ik ben, hier moet ik het mee doen.’ Ik had niet door dat ik depressief was en dacht dat het altijd zo zou blijven.” Rond zijn 27e gaat het zo slecht met Jearrel dat zijn jongere zusje Roxanne ingrijpt. Jearrel: “Mijn zus nam me mee naar de huisarts en zei ‘Er moet iets gebeuren, want ik ben bang dat hij er anders morgen niet meer is. Hij heeft hulp nodig.’”
In therapie voor depressie
Jearrel wordt doorverwezen naar de ggz en hier krijgt hij de hulp die hij nodig heeft. Jearrel: “Het was veel praten en nadenken. Het waren een soort zelf-reflectiesessie. En heel raar, maar ik had altijd het gevoel ‘Het gaat wel slecht met mij, maar er zijn anderen waar het slechter mee gaat. Dus wat loop ik te zeuren.’ En het mooiste wat die psycholoog heeft gezegd was ‘Maar als het impactvol is voor jou, dan is het toch gewoon impactvol?’ Toen klonk het ineens zo simpel.” Deze keer slaat de therapie wel aan en Jearrel heeft zin om aan de slag te gaan. “Ik had achter alles een punt gezet en was klaar met alleen maar opgesloten zijn in mijn eigen wereldje. Ik wilde werken en naar de buitenwereld reiken.” Jearrel geeft dit aan bij zijn psycholoog en hij komt in aanmerking voor een traject Individuele Plaatsing en Steun (IPS).
IPS is maatwerk
Samen met zijn IPS-coach Astrid van den Hoogen start Jearrel zijn zoektocht naar een geschikte werkplek. Ze bezoeken een banenmarkt om te zien welke werkplekken er zijn en wat Jearrel aanspreekt. In eerste instantie lijkt een baan op Schiphol geschikt: het repareren van rolstoelen. Maar dat blijkt meer rolstoelen verzamelen dan repareren en dat is niet wat Jearrel wil. Eigenlijk heeft hij dan al zijn zinnen gezet op het maken van fietsen. Enige puntje is dat hij weliswaar handig is, maar het vak nog wel moet leren. En die kans krijgt hij bij Roetz Fair Factory waar hij het ambacht fietsen maken stap voor stap leert. Even wennen is het wel: “In het begin moest ik opbouwen met uren en ervaren wat ik aan kan. Ik begon met halve dagen en moest overal aan wennen: aan de omgeving, aan de mensen en aan het werk zelf.”
“Jearrel is een goede fietsenmaker. Hij is dankbaar en loyaal aan Roetz. En heel trots op zichzelf. En terecht.”
Manon Becher, werkgever Roetz Fair Factory
Werk geeft voldoening
De manier van werken bij Roetz geeft Jearrel de ruimte om het vak in zijn eigen tempo te leren. In de fietsfabriek zijn veel verschillende werkzaamheden en je begint met het uit elkaar halen van oude fietsen en te selecteren wat nog bruikbaar is. Pas daarna leer je een fiets te bouwen. Jearrel krijgt verschillende posities in de fabriek en volgt een Mbo-opleiding om een gediplomeerd fietsenmaker te worden. Het werk past bij hem: “Ik vind dit werk heel leuk om te doen en ik ben nog lang niet uitgeleerd. Ik maak nu elektrische fietsen en dat is een mooie uitdaging.” Inmiddels werkt Jearrel vier dagen per week bij Roetz en is blij met zijn vaste dienstverband. Jearrel: “Het werk geeft me voldoening. Ik heb na een dag echt wat gedaan. Het contact met de collega’s is fijn, het is gezellig. Dat ligt ook aan mij: sinds ik uit mijn depressie ben, ben ik veel opener en makkelijker benaderbaar.”
Werkgever Manon Becher is blij met hem: “Jearrel is een goede fietsenmaker. Hij is heel nauwkeurig en precies. En hij is leergierig en heel betrokken bij de organisatie. Jearrel geeft ook rondleidingen en presentaties over het bedrijf. Dat vindt hij eng, maar hij doet het wel en het gaat hem steeds makkelijker af. Het is leuk om mensen te zien opbloeien door dit werk. En dat is bij Jearrel zeker ook gebeurd. Dat vaste dienstverband doet veel met iemands eigenwaarde en dat zie je aan Jearrel. Hij is dankbaar en loyaal aan Roetz. En heel trots op zichzelf. En terecht.”
“Zonder mijn zus had ik hier niet gestaan. Ze houdt me in balans en laat me zien wat mogelijk is.”
Jearrel Lijnzaat, fietsenmaker
Een tatoeage als eerbetoon
Natuurlijk is zijn zusje ook trots op de stappen die hij heeft gezet. Jearrel is vooral blij dat ze hem mee heeft genomen naar de dokter want “zonder mijn zus had ik hier niet gestaan”. En terwijl hij een oud fietsframe een tweede leven geeft als circulaire e-bike, piept onder zijn werkkleding een tatoeage van een vlinder tevoorschijn. Een eerbetoon aan zijn zusje. “Het is een vlinder met verschillende kleuren, want ze geeft kleur aan mijn leven. De kleur blauw slaat op haar ogen en op het feit dat ze een oogje in het zeil houdt. Het zwart-witte kruis is een verwijzing naar yin yang omdat ze me in balans houdt en ze me laat zien wat er mogelijk is in het leven: zo vrij zijn als een vlinder.” Jearrel is blij met zijn nieuwe werkende leven en de kansen die hij krijgt. Zegt ‘regelmatig vrolijk’ te zijn en kan zijn grenzen beter aangeven.
Hij heeft nog wel een tip voor mensen die nu thuis zitten met een depressie: “Zoek de juiste hulp. Zorg dat je mensen om je heen hebt die jou verder kunnen helpen. Focus puur op jezelf. Dat is moeilijk, maar soms moet je echt voor jezelf kiezen. Wat heb je te verliezen? Het kan nooit erger worden dan het nu is. Klinkt donker, maar zo was het wel.”
Algemene info IPS
Voor mensen met ernstige psychische aandoeningen is IPS de bewezen effectieve methodiek voor het verkrijgen en behouden van betaald werk. Ook voor mensen met mildere psychische klachten is IPS inmiddels toegankelijk. Het hebben van een betaalde baan draagt bij aan het herstel. Bij IPS is arbeid zowel het middel als het doel.
IPS werkt vanuit het idee dat iedere kandidaat die dat wil, een betaalde baan kan hebben. Langdurige trainingen (eerst trainen, dan plaatsen) blijven daarbij achterwege. Deelnemers worden snel in de gekozen functie geplaatst en daarna gericht getraind in de benodigde werkzaamheden (eerst plaatsen, dan trainen). Verder maakt de IPS-coach altijd deel uit van een ambulant GGZ-team.
IPS-coach Astrid over IPS en Jearrel
“IPS is maatwerk. Dat is ook de kern van het succes van IPS: je probeert echt te zoeken wat bij de kandidaat past. Ik kijk heel erg naar wie ik tegenover me heb. En dan stel ik werkzaamheden voor waarvan ik denk dat het zou kunnen passen. Het is dus zeker niet zo dat ik altijd dezelfde stappen zet met kandidaten. Bij Jearrel was het zo dat hij na school weliswaar een opleiding om boekhouder te worden had gekozen, maar dat was niet waar zijn voorkeur naar uit ging. Uit de gesprekken bleek al snel dat hij eigenlijk iets met zijn handen wilde doen. En dat hij technisch best handig is.”
Wanneer IPS-coach Astrid merkt dat Jearrel zijn draai gevonden heeft bij Roetz, neemt hun contact af, maar als Jearrel zijn opleiding heeft afgerond, laat hij dat zijn IPS-coach gelijk weten. En dat is ook voor Astrid een mooi moment: “Het is natuurlijk super om te horen dat Jearrel zijn diploma heeft gehaald. Ik wist al dat hij op zijn plek zit, maar dit is de kers op de taart!”
Werken met IPS
Individuele Plaatsing en Steun
Dé methode om mensen met een psychische aandoening die graag willen werken, te helpen bij het verkrijgen en behouden van een betaalde baan.
Verlenging IPS-regeling en extra middelen 2025
Het kabinet heeft extra middelen vrijgemaakt voor mensen uit de gemeentelijke doelgroep om Individuele Plaatsing en Steuntrajecten (IPS) in 2025 in te zetten. Hiermee is de gemeentelijke IPS-regeling met een jaar verlengd.
Kenniscentrum Phrenos publiceert herwaardering kwaliteitskader voor IPS
Kenniscentrum Phrenos heeft in opdracht van Hoofdzaak } Werk van het Convenant Sterk door Werk in 2024 een onderzoek uitgevoerd naar de herwaardering van het kwaliteitskader voor de implementatie van IPS (Individuele Plaatsing en Steun). Zo weten organisaties beter aan welke kwaliteitscriteria ze moeten voldoen om IPS uit te voeren.
Meer ervaringsverhalen over IPS
