Wanneer je zeven jaar werkloos thuis zit, het zelfvertrouwen ver beneden peil is en je ervan overtuigd bent dat je niets kan toevoegen aan welke organisatie dan ook, dan is het heel fijn als iemand naast je gaat staan en je helpt om – tegen alle verwachtingen in- toch weer een plek op de arbeidsmarkt te bemachtigen. Het overkomt Lucilia die dankzij een IPS-traject (Individuele Plaatsing en Steun) sinds vier maanden aan het werk is bij de administratie van de Sociale Verzekeringsbank in Rotterdam en langzaam maar zeker ontdekt dat ze wel degelijk waardevolle kwaliteiten heeft voor de arbeidsmarkt.
Van kinds af aan heeft Lucilia (45) mentale problemen. “Ik was altijd een bang en somber kind en mijn opvoeding hielp daar niet bij. Ik kom uit een turbulent gezin en het was een onstabiele jeugd. Dat heeft zeker invloed gehad op mijn mentale gezondheid en met de komst van mijn dochters toen ik 20 jaar was, werden mijn klachten erger.” Vele trajecten bij de ggz volgen, maar Lucilia heeft het gevoel niet verder te komen. Zelf denkt ze aan autisme, maar het is uiteindelijk pas in 2023 dat ze die diagnose krijgt. “Ik had al zoveel trajecten gedaan en deed hard mijn best, maar ik liep nog steeds tegen veel dingen aan; geen enkele therapie hielp helemaal. Ik wilde daar graag controle over en liet me uiteindelijk onderzoeken op autisme. Die bevestiging verklaarde een hoop. Zo vind ik contact met mensen lastig. En het verklaarde ook waarom mijn vorige baan als receptioniste niet goed bij mij paste.”
Thuiszitten helpt niet, ik wil meedoen
Bij haar vorige werkgever is Lucilia niet open over haar psychische kwetsbaarheid en krijgt ze te horen niet sociaal genoeg te zijn. “Ik had het gevoel dat ik de hele tijd een rol moest spelen. Ik acteerde dat ik receptioniste was. Mijn hoofd stond de hele tijd aan: ‘Kan dit wel? Kan dit niet? Hoe moet ik reageren? Wat is normaal?’ Ik voelde me dan zo slecht dat ik vaak huilend op de wc zat.” Uiteindelijk krijgt Lucilia te veel last van haar mentale problemen om nog te kunnen werken. Ze ontvangt een uitkering via de gemeente en volgt therapie bij ggz. Het vele thuis zijn, bevalt haar niet goed. “Thuiszitten helpt niet. Ik wilde weer meedoen met het dagelijkse leven, maar ik heb heel weinig zelfvertrouwen. Ik heb geen opleiding afgemaakt en niet veel werkervaring waardoor ik dacht: ‘Niemand zit op mij te wachten. Wat heb ik toe te voegen aan een bedrijf?’ Ik zag mezelf niet als een volwaardige werknemer.”
“IPS kan ik iedereen aanraden. Je hoeft het niet alleen te doen. Er staat echt iemand naast je. En toch hou je zelf de regie in handen. Wie wil dat nou niet?”
Lucilia, werknemer Sociale Verzekeringsbank
Lucilia
Doel IPS is betaald werk
Lucilia zit ruim zes jaar thuis als ze van de gemeente het aanbod krijgt om een IPS-traject te volgen. Ze weet niet precies wat het traject inhoudt, maar ze weet wel dat ze gelijk een klik heeft met IPS-coach Jessica Koerts van Reakt. Lucilia: “Jessica is heel nuchter en zegt waar het op staat: ‘We gaan gewoon kijken en proberen. En als het niet bevalt, zoeken we verder.’ Zonder druk, dat was heel fijn.” Jessica beaamt dat ze van de duidelijke taal is. En waarom dat zeker aan het begin van een IPS-traject belangrijk is. “Elk IPS-traject begint met een intakegesprek en dan ben ik heel duidelijk over de insteek van het traject: met IPS gaan we voor een betaalde baan. We gaan samen aan de slag, maar het is ook een commitment: ik zet me in, maar jij ook. Belangrijk om daar bij aanvang duidelijk over te zijn en te vragen wil je dat of niet? Lucilia was gelijk heel gemotiveerd, maar maakte wel duidelijk dat ze weinig vertrouwen had of ze ooit nog zou werken. Ze was nogal sceptisch. Dat benoem ik dan ook, want ik weet inmiddels dat achter zo’n houding een verhaal zit. Door het open te breken, krijg je vaak het verhaal te horen en dan kun je daarmee verder.”
Het IPS-traject start met het in kaart brengen van karaktereigenschappen, interesses en belastbaarheid. Goed om te weten waar een kandidaat energie van krijgt en wat juist energie kost. Als dat allemaal in kaart is gebracht, passen daar werkzaamheden bij. Jessica: “Bij Lucilia kwamen mooie eigenschappen uit dit assessment. Ze is nauwkeurig, slim, analytisch en een doorzetter.” Precies de eigenschappen die aansluiten bij een vacature van de Sociale Verzekeringsbank (SVB). Lucilia: “De vacature sprak me aan, maar al snel dacht ik: ‘Laat maar, ik kan dit niet.’ Maar samen met Jessica is het toch gelukt om een CV en een motivatiebrief te schrijven en ik mocht op gesprek komen. Tot mijn grote verbazing werd ik aangenomen.”
Lucilia en haar buddy Ray
Lucilia krijgt een proefplaatsing van twee maanden en is vanaf het begin gekoppeld aan haar collega Ray. Hij is haar buddy en het vaste aanspreekpunt voor Lucilia. Ray leert haar de administratieve werkzaamheden en begeleidt haar zolang het nodig is om het werk zelfstandig te doen. Lucilia:” Voor mij is het heel fijn dat ik tegenover Ray zit en hem alles kan vragen. Bij hem durf ik dat. Nu begin ik andere collega’s ook vragen te stellen, maar in het begin durfde ik dat niet.” Jessica vult aan: “Het hebben van een buddy is een grote plus. In het begin kost dat een werkgever wat meer tijd, maar het levert veel op. Bij Lucilia zie je ook dat ze nu heel zelfstandig kan werken.”
Lucilia heeft wekelijks contact met haar IPS-coach en Jessica plant elke drie weken een afspraak met zowel Lucilia als haar leidinggevende om te horen hoe het gaat. Lucilia: “De eerste keer vond ik dat gesprek vreselijk, maar nu weet ik dat ik kan aangeven waar ik tegenaan loop en dat is eigenlijk heel positief. Wat goed gaat, wordt ook benadrukt.” Jessica: “Ik vind Lucilia heel dapper. Ze zet door. Ze belt me als het niet helemaal lekker loopt, maar ze zegt ook dat ze het echt leuk vindt om met de verschillende dossiers bezig te zijn. Ze voelt zich nuttig. ” Ook de SVB ziet het talent en de inzet van Lucilia en biedt haar een jaarcontract. Jessica: “Heel gaaf dat jaarcontract. Daar zegt de SVB veel mee, dat geeft zoveel vertrouwen. Ik vind het mooi om te zien hoe ze met haar omgaan. Het feit dat er alle ruimte is gecreëerd voor Lucilia om vragen te stellen, geeft haar rust. Dat is een compliment waard, want dat is -helaas- best uitzonderlijk.”
SVB
In overleg met Jessica besluit Lucilia bij haar huidige werkgever wel open te zijn over haar psychische kwetsbaarheid. “Ik wil geen rol meer hoeven spelen, maar mezelf kunnen zijn. Dat vind ik nog steeds lastig. Ik ben bang dat collega’s me raar vinden, maar nu durf ik het wel tegen mijn collega Ray te zeggen wanneer ik een mindere dag heb. En als ik me dan aan het eind van de dag realiseer dat ik toch mijn werk heb kunnen doen, voel ik me mentaal beter dan aan het begin van de dag.”
“Ook nu met het jaarcontract blijf ik Lucilia coachen. Dat helpt haar, maar het ontzorgt ook de werkgever”
IPS-coach Jessica Koerts van Reakt
Regie in handen met IPS-traject
Het werkende leven begint te wennen en het bevalt goed. Lucilia: “Ik begin me hier thuis te voelen. Ik vind het fijn om een doel te hebben. Het gaat ook iets beter met mijn zelfvertrouwen, maar dat kost nog wel wat tijd.” En al heeft Lucilia nu een jaarcontract en is ze daardoor uit de uitkering, het IPS-traject loopt door en Jessica zal Lucilia blijven helpen om haar zelfvertrouwen te vergroten. Jessica: ”Voorlopig blijf ik benadrukken dat ze ruimte in mag nemen, dat ze vragen mag stellen. Ik blijf haar coachen. Op die manier probeer ik de werkgever te ontzorgen.” En ook Lucilia is blij met de steun van Jessica: “Het fijne van een IPS-traject is dat je het niet alleen hoeft te doen. Er staat echt iemand naast je. Ik kan het iedereen aanraden. Ik was van tevoren bang dat ik weinig inspraak zou hebben, maar je hebt juist de regie in handen. Er wordt gevraagd: ‘wat wil jij?’ Je bepaalt het echt zelf. Wie wil dat nu niet?”
Buddy Ray Baljeu
over de samenwerking met Lucilia
Directe collega Ray Baljeu is de buddy van Lucilia en speelt een cruciale rol. Hij biedt Lucilia dagelijks ondersteuning en begeleiding bij de werkzaamheden, maar ook emotionele steun waardoor ze zich snel thuis voelt. Ray: “Ik probeer een goede match te realiseren tussen Lucilia en de rest van het bedrijf. Om haar goed te kunnen begeleiden op de werkvloer heb ik de HARRIE-training gedaan. Dat is een training met medewerkers van andere bedrijven. Het is erg waardevol om ervaringen uit te wisselen, daar leer je van. En je krijgt een aantal handige tools die je in kunt zetten. Zoals de balanskaart. Die helpt om elkaar te leren kennen zodat je kunt zien hoe het met de persoon in kwestie gaat: goed, matig of slecht. Zo kun je verschillende emoties bespreekbaar maken.”
Namens de overheid keert de Sociale Verzekeringsbank onder andere kinderbeslag, AOW-pensioen of persoonsgebonden budget uit. Lucilia ondersteunt de administratie van de afdeling kinderbijslag. Ray:” Lucilia is heel geschikt voor het werk. Ze leert elke keer nieuwe werkzaamheden en we kijken rustig of ze meer aan kan. Ik vraag haar dagelijks hoe het gaat. Of ze genoeg werk heeft? Of ze ruimte heeft om iets nieuws te leren? Ik leer haar om productief te werken én om met plezier te werken, dat moet in balans zijn. En dat vind ik superleuk om te doen. Zo mooi om te zien dat ze na deze eerste maanden wat meer zelfvertrouwen heeft gekregen. Toen ze begon, zei ze alleen ‘Goedemorgen en goedenavond,’ nu wordt ze wat losser. Goed om te zien dat ze steeds meer durft!”
Gerelateerde artikelen:
Algemene info IPS
Voor mensen met ernstige psychische aandoeningen is IPS de bewezen effectieve methodiek voor het verkrijgen en behouden van betaald werk. Ook voor mensen met mildere psychische klachten is IPS inmiddels toegankelijk. Het hebben van een betaalde baan draagt bij aan het herstel. Bij IPS is arbeid zowel het middel als het doel.
IPS werkt vanuit het idee dat iedere kandidaat die dat wil, een betaalde baan kan hebben. Langdurige trainingen (eerst trainen, dan plaatsen) blijven daarbij achterwege. Deelnemers worden snel in de gekozen functie geplaatst en daarna gericht getraind in de benodigde werkzaamheden (eerst plaatsen, dan trainen). Verder maakt de IPS-coach altijd deel uit van een ambulant GGZ-team.
Werken met IPS
Individuele Plaatsing en Steun
Dé methode om mensen met een psychische aandoening die graag willen werken, te helpen bij het verkrijgen en behouden van een betaalde baan.
Verlenging IPS-regeling en extra middelen 2025
Het kabinet heeft extra middelen vrijgemaakt voor mensen uit de gemeentelijke doelgroep om Individuele Plaatsing en Steuntrajecten (IPS) in 2025 in te zetten. Hiermee is de gemeentelijke IPS-regeling met een jaar verlengd.
Kenniscentrum Phrenos publiceert herwaardering kwaliteitskader voor IPS
Kenniscentrum Phrenos heeft in opdracht van Hoofdzaak } Werk van het Convenant Sterk door Werk in 2024 een onderzoek uitgevoerd naar de herwaardering van het kwaliteitskader voor de implementatie van IPS (Individuele Plaatsing en Steun). Zo weten organisaties beter aan welke kwaliteitscriteria ze moeten voldoen om IPS uit te voeren.
Meer ervaringsverhalen over IPS
