Uit onderzoek van UWV en Amsterdam UMC blijkt dat re-integratiemethode IPS (Individuele Plaatsing en Steun) in vergelijking met andere dienstverlening van UWV, de beste kans geeft op een baan voor mensen met een (ernstige) psychische kwetsbaarheid. Uit het onderzoek blijkt dat IPS over een langere periode leidt tot 5 tot 9-% punten hogere kans op betaald werk dan de gebruikelijke dienstverlening. “De uitkomsten zijn succesvol en significant te noemen. Tot 9 procent is aanzienlijk als je bedenkt dat van deze groep maar 1 op de 5 betaald werk heeft. Dan is van 20 procent naar 29 procent een grote stap”, aldus Han Anema, Professor Social Medicine van Amsterdam UMC.
Kijk hier het exclusieve interview met de onderzoekers:
Meer weten over IPS?
Meer lezen over het onderzoek
IPS beste re-integratiemethode naar werk
Het onderzoek van Amsterdam UMC en UWV betreft de effecten, kosten en baten van een proef naar deze unieke domeinoverstijgende dienstverlening voor mensen met een ernstige psychische kwetsbaarheid. Voor een periode van 3 jaar zijn 2100 mensen gevolgd die begeleid worden naar werk met de behandelmethode IPS. Zij zijn vergeleken met mensen die de gebruikelijke dienstverlening kregen van UWV. Uit het onderzoek blijkt dat IPS over een langere periode leidde tot 5 tot 9-% punten hogere kans op betaald werk dan de gebruikelijke dienstverlening. Bovendien was de kostprijs van IPS tijdens de onderzoeksperiode slechts iets hoger dan die voor de gebruikelijke dienstverlening. Dit onderzoek laat zien dat vergoeding van IPS op landelijke schaal effectief en lonend is vanuit het maatschappelijke perspectief voor mensen met ernstige psychische klachten omdat ze vaker betaald werk hebben en houden.
Minder dan één op de vijf mensen met ernstige psychische aandoeningen werkt
Wereldwijd is de arbeidsparticipatie van mensen met ernstige psychische kwetsbaarheden laag. Ook in Nederland heeft minder dan één op de vijf mensen met ernstige psychische aandoeningen betaald werk. Arbeid is belangrijk in het leven van mensen. Daarom wil ook vier van de vijf mensen met ernstige psychische aandoeningen graag werken.
Succes IPS
Het succes van IPS komt door een combinatie van factoren. IPS-trajecten zijn intensief en lang: IPS-coaches zijn voor een periode van 2 tot 3 jaar heel nauw betrokken bij de begeleiding van mensen naar werk. De ondersteuning vindt plaatst vanuit een team (een FACT-team) waarbij hulpverleners vanuit zorg en vanuit de arbeidsparticipatie (het domein Werk en Inkomen) samen werken en dat is uniek. De methode werkt daarnaast met het principe van first place, then train, dus eerst plaatsen en dan vaardigheden trainen, wat een tegenovergestelde aanpak is van de klassieke manier van werken waarbij eerst mentaal beter worden centraal staat en daarna pas aan arbeidsparticipatie wordt gewerkt. En tot slot stopt de begeleiding niet na het vinden van werk, wat het behoud van werk bevordert.
Arbeid als medicijn
Onderzoek laat zien dat werkloosheid leidt tot (meer) psychische klachten en dat de mentale gezondheid en het sociale welzijn juist verbeteren wanneer mensen vanuit een uitkering weer gaan werken. Ook zijn zij positiever over hun kwaliteit van leven, dan degenen zonder werk. Arbeid werkt dus als medicijn. Desondanks wordt deze succesvolle methode in Nederland relatief weinig toegepast. Probleem is de vergoeding van deze dienstverlening. Ondanks dat het krijgen van betaald werk de mentale gezondheid van mensen bevordert, wordt behandeling die gericht is op bevorderen van arbeidsparticipatie in Nederland niet vergoed uit de zorgverzekeringswet. Daarom is UWV -met toestemming van SZW- in 2017 gestart met een unieke domeinoverstijgende proef tussen het sociale domein en de gezondheidszorg. In deze proef werd op landelijke schaal deze IPS-behandelmethode vergoed vanuit UWV. “In 2012 is de voorloper van het convenant Sterk door Werk gestart. Dit convenant heeft als doel meer baankansen creëeren voor mensen met een psychische kwetsbaarheid. Om hier een impuls aan te geven heeft UWV 20 miljoen beschikbaar gesteld om 2500 IPS-trajecten te vergoeden. Hieraan gekoppeld was dit onderzoek,” aldus Marcel Spijkerman, kennisadviseur UWV.
Unieke domeinoverstijgende samenwerking in Sterk door Werk
“Omdat financiering van zorg en inkomen gescheiden is, heeft UWV besloten om aan deze vorm van zorg mee te betalen. Dat is echt uniek te noemen en dat maakt dit onderzoek ook zo bijzonder. Dit is een een heel goed voorbeeld waaruit blijkt dat domeinoverstijgende samenwerking werkt. Dat kan een goed voorbeeld zijn voor andere aandoeningen. En het laat zien hoe we ons zorgstelsel en sociale zekerheidsstelsel toekomst bestendig houden”, aldus Han Anema van Amsterdam UMC.
In 2022 heeft UWV besloten IPS structureel te vergoeden voor mensen met ernstige psychische klachten, maar ook met mensen de zogeheten common mental disorders (de over het algemeen lichtere psychische aandoeningen).
Aanbeveling onderzoek
Voor mensen met een gemeentelijke uitkering is de financiering van IPS-trajecten helaas nog niet structureel geregeld. Voor hen is de vergoeding van tijdelijke aard. Om ook de arbeidsparticipatie van de mensen met een gemeente-uitkering te vergroten, kunnen de resultaten van dit onderzoek de besluitvorming helpen. Het onderzoeksteam beveelt dit de overheid aan.
