Roanne: “Werkgevers zouden meer mogen doorvragen in plaats van bang te zijn voor een label”
In deze tweede aflevering van de podcastserie Psychisch Welzijn én Werk is Roanne van Voorst te gast. Roanne is antropoloog, toekomstverkenner, schrijfster, onderzoeksjournalist en universitair docent aan de Universiteit van Amsterdam (UvA). We vragen Roanne met haar antropologische blik te kijken naar de uitdagingen op de arbeidsmarkt . Want hoe maken we werk voor iedereen toegankelijk, mentaal gezond én letterlijk werkbaar?
Werkt de link niet? Luister dan direct via Spotify
Wat leren we van andere culturen?
Als toekomstantropoloog is Roanne geïnteresseerd in transformaties. “Ik bekijk transformaties altijd vanuit de mensen die de veranderingen al merken. Van binnenuit. Dat geeft een visie op de toekomst.” Zo heeft Roanne voor langere tijd veldwerk gedaan in Groenland bij de Inuit, bracht ze een tijd door in de sloppenwijken in Indonesië en maakte ze deel uit van een inheemse gemeenschap in Brazilië. Voor het veranderen van de arbeidsmarkt kunnen we volgens Roanne lering trekken uit de ervaringen die ze daar opgedaan heeft. “De Inuit geloven erin dat ieder mens geboren wordt met een gift, een cadeau. Voor de één is dat bijvoorbeeld fijngevoeligheid en voor de ander is het hele mooie woorden kunnen vinden. Vervolgens kun je dat uiten in je werk. Dan word je bijvoorbeeld schrijver of je wordt psycholoog. De Inuit kijken heel erg naar het individu: Wat neem jij mee wat jou uniek maakt?”
Verder kijken dan de kwetsbaarheid
Roanne heeft een oproep aan alle werkgevers: “Bezie mensen in al hun kwetsbaarheden én in alle krachten die ze bezitten. Hang niet te snel een label aan mensen. Het zou goed zijn als werkgevers meer doorvragen in plaats van bang worden van een label. Ga op zoek naar wie ben jij. Wat breng je mee? Heb je hier ook een kracht in? Zie het niet per se als negatief, maar zoek bewuster naar de positieve aspecten. Ik denk dat het de plicht is van een werkgever om geïnteresseerd te zijn in de verschillen van werknemers, want hoe diverser je team hoe meer complementair en steviger. Aan een label kleeft iets negatiefs of iets engs, maar iemand kan door zijn ervaring ook een kracht ontwikkeld hebben.”
Kwetsbare werkgevers zorgen voor open werkvloeren
Werkgevers mogen zich ook wat kwetsbaarder opstellen, stelt Roanne. “Tijdens de ochtendvergadering bijvoorbeeld zeggen dat je een druk of ingewikkeld weekend hebt gehad, helpt anderen ook om zich kwetsbaarder op te stellen. Je hoeft niet bang te zijn dat het je leiderschap aantast. Die openheid kan juist leiden tot meer eerlijke gesprekken waardoor je beter in kan spelen op wat echt nodig is op de werkvloer en zo ontwikkel je een positievere werkomgeving.”
“We mogen wel wat meer facetten van onszelf meenemen op de werkvloer. Soms lijken we wel een soort robots, waardoor we allemaal proberen te lijken op iemand die niemand is. Neem nou de norm van 8 uur werken. Dat is ooit bedacht om fabrieksarbeiders te beschermen, maar inmiddels werkt het eerder tegen ons. Niemand kan zich 8 uur concentreren, maar daar rust een enorm taboe op, want we durven niet te zeggen dat we niet aan de norm kunnen voldoen. Dus blijven we maar staren naar ons scherm. Maak het bespreekbaar dat iedereen een ander tempo heeft. Door vervolgens kleine aanpassingen door te voeren, voelen mensen zich meer welkom op hun werkplek. Als norm zouden we de vraag moeten stellen: Hoe werk jij op je allerbest?”
Verander het aannamebeleid
Het zou volgens Roanne ons ook goed doen als we het aannamebeleid anders gaan bekijken. “Er staat zoveel niet in een profielbeschrijving dat wel belangrijk is. En er zijn zoveel zaken die we tijdens een sollicitatiegesprek niet zeggen. Zowel over onze kwetsbaarheden – een thuissituatie, mantelzorg of een psychische kwetsbaarheid, maar ook over krachten – zoals goed kunnen verbinden of goed kunnen luisteren. We zouden onze visie moeten verbreden om de vacatures heen. Wat brengt iemand allemaal mee, ook buiten de vacature-eisen, en is dat complementair? Kan ons dat verder helpen of uitdagen?”
“Wat maakt een departement of een organisatie nou compleet, dat zijn niet alleen de vaardigheden uit de vacature maar ook de krachten die helemaal niet in de vacatures beschreven staan. Die diversiteit aan mensen is heel belangrijk voor de sociale cohesie. Diversiteit maakt sterk.”
Vertrouwen in de toekomst
Roanne sluit het gesprek af met vertrouwen. “Ik zou heel graag willen dat iedereen gebruik kan maken van die specifieke gift die iedereen gekregen heeft, waar de Inuit zo in geloven. Mijn vertrouwen ligt bij werkgevers. Mensen brengen zo’n groot deel van hun tijd door op werkvloeren, die werkgever heeft daarmee ook een enorme power om levens te beïnvloeden. Als je inspirerend wil zijn als werkgever, kan je je eigen wereld creëren. Durf het als werkgever anders te doen, voel de vrijheid als werkgever om je eigen koers te varen. Daar ligt een kracht tot verandering.”
