“Je voelt je sneller thuis op je werk, als je jezelf kan zijn met al je tekortkomingen.”
Fotografie | Nathan Mooij
Sascha Koekkoek werkt sinds een half jaar als passagiers-assistente op Schiphol. Hiervoor heeft ze drie jaar ziek thuis gezeten met een zware depressie. Omdat ze na twee jaar Ziektewet nog recht had op een WIA-uitkering, werd haar een IPS-traject aangeboden. IPS, individuele plaatsing en steun, is een beproefde methode om mensen met een psychische kwetsbaarheid te helpen bij het vinden en behouden van een betaalde baan. Via dit traject heeft Sascha een baan gevonden bij Axxicom Airport Caddy.
Wat doe je voor werk?
“Ik werk als passagiers-assistent op Schiphol. Dat betekent dat ik mensen begeleid die assistentie hebben aangevraagd op de luchthaven. Het leuke van Schiphol is dat je mensen van over de hele wereld ontmoet en ieder heeft een eigen verhaal. Ik vind het heel leuk om in gesprek te gaan met passagiers. Ik ben dol op oude Engelse dametjes en ook op reizigers uit Zuid-Amerika. Die geven vaak knuffels en snoepjes. Ik hou ervan om servicegericht te werken. Voordat ik ziek werd, heb ik 12 jaar in de horeca gewerkt.”
Waarom kwam je thuis te zitten?
“In het voorjaar van 2016 ging het al niet zo goed met me en uiteindelijk heb ik in juli de diagnose zware depressie met psychotische kenmerken gekregen. Ik denk dat ik te lang met burn-out klachten heb doorgelopen. En toen ben ik echt doorgedraaid.”
In het begin was werken niet aan de orde, denk ik?
“Nee, ik kon niet eens een boek lezen. Je brein is echt gefrituurd. Mijn concentratie was weg. Ik kon geen tv-programma kijken. Toen heb ik twee jaar in de ziektewet gezeten, maar al snel kreeg ik de opmerking ‘ga maar weer 20 uur werken’. Maar dat ging echt niet! Ik zei: ‘Denk je dat ik dit leuk vind? Al mijn vriendinnen maken carrière en ik zit bij mijn moeder thuis. Als je me nu laat werken, zie je me met een jaar weer. Als je me iets meer tijd geeft om te herstellen, dan zie je me misschien nooit meer terug.’ Gelukkig hebben ze dat herzien en toen heb ik nog een jaar WIA gekregen.”
Op een gegeven moment kwam het einde van de WIA in zicht, was je toen wel klaar voor werk?
“Ja toen was ik er klaar voor, maar bij mij en anderen met een psychische kwetsbaarheid is er natuurlijk kans op een terugval. Daarom is het IPS-traject zo fijn, want iemand houdt de vinger aan de pols. Dat is een heel prettig gevoel. Ik heb nu een baan, maar mijn IPS-coach Astrid van der Hoogen begeleidt mij nog steeds. En ze begeleidt ook mijn werkgever. En dat zal ze de komende twee jaar blijven doen. Dat geeft mij een gevoel van steun.”
Hoe ben je aan deze baan gekomen?
Mijn IPS-coach stelde voor om naar een banenmarkt op Schiphol te gaan. Daar zou ik dan met meerdere werkgevers in korte tijd in contact kunnen komen. Maar het idee om te gaan speeddaten met werkgevers vond ik eng, dat durfde ik niet aan. Ik zag op de website van de banenmarkt al wel de functie passagier-assistentie en dat leek mij wel wat. Astrid kon een één op één gesprek organiseren. Dat vond ik fijner.”
“Ik vind het heel leuk om in gesprek te gaan met passagiers. Ik ben dol op oude Engelse dametjes en ook op reizigers uit Zuid-Amerika. Die geven vaak knuffels en snoepjes.”
Want je wilde niet terug naar je oude werk?
“Nee. Na 12 jaar horeca kon ik niet meer zoveel nieuws leren en ik wist dat tot heel laat in de avond werken niet goed is voor mijn gezondheid. Schiphol gaat ook 24 uur per dag door, maar omdat ik onder het doelgroepenregister val, moet een werkgever me een aangepaste werkplek bieden. En dat betekent voor mij dat ik geen nachtdiensten doe.”
Krijg je daar weleens opmerkingen over van collega’s die wel nachtdiensten draaien?
“Collega’s vragen weleens of ik nachtdiensten wil ruilen. Dan zeg ik dat ik geen nachtdiensten mag draaien, daar ben ik heel open in. Met sommige collega’s praat ik ook over mijn psychische kwetsbaarheid. Dat vind ik belangrijk. Je voelt je sneller thuis op een werkplek als je jezelf kan zijn met al je tekortkomingen. Ik heb ook niet het idee dat mensen me stom vinden of dat ik word voorgetrokken. Maar als dat wel zo is, dan is dat lekker hun probleem. Voor mijn werkgever Petra Ruwaard is het geen probleem en voor mijn gezondheid is het belangrijk.”
Welke rol heeft IPS-coach Astrid voor jou?
“Ik vind het fijn dat Astrid er is, maar ik kan zelf heel goed aangeven wat ik nodig heb. Ze is mijn adviseur, maar ze hoeft niet mijn hand vast te houden. Juist voor mensen met mijn achtergrond is het persoonlijke contact dat ik met Astrid heb heel belangrijk. Ook om het werk vol te kunnen houden.”
Je bent inmiddels door je proeftijd heen. Wat kan jouw IPS-coach nu voor jou doen?
“Astrid komt elke maand langs en dan hebben we een gesprek met werkgever Petra erbij om te bespreken hoe het gaat. In het begin hadden we meer contact dan nu. Ik moest wennen aan weer werken en was in het begin vaak moe. Fijn dat Astrid toen zei: ‘Je bent nog aan het oefenen, het hoeft niet perfect. Je mag aangeven wat je wel of niet aan kan.”
Heb je nu beter het gevoel wat je wel of niet aan kan? Beter dan voor je ziekte?
“Ja veel beter. Ik ben echt met mezelf aan de slag gegaan. Heb ontdekt waar mijn grenzen liggen. Voor een deel zal het erfelijk bepaald zijn, omdat mijn vader ook psychoses heeft gehad. Maar een andere oorzaak is dat ik vroeger nooit nee kon te zeggen. Ik deed te veel. Ik kan nu beter mijn grenzen aangeven. Soms word ik door de planning gebeld met de vraag of ik kan overwerken? Nu zeg ik nee als dat me te veel is.”
Vind je dat lastig?
“Dat vond ik de eerste keer lastig, toen zei ik: ‘Eh eh….’ Toen vroeg de collega van de planning: ‘ Is dat een nee?’ En toen dacht ik: ‘Oh ja dat is nee.’ En vervolgens zei ze: ‘Oké, prima!’ Het is vanuit de ander een vraag en niet een moeten. Nu vind ik het helemaal niet meer erg om nee te zeggen. Ik ben inmiddels zelfs in staat om anderen te helpen. Laatst begeleidde ik een meisje met autisme. Zij had assistentie aangevraagd omdat een vliegveld voor haar beangstigend is. Ik heb zelf ook weleens paniekaanvallen gehad, dus ik begreep haar angst. Toen hebben we een mooi gesprek gehad over prikkels en paniekaanvallen en uiteindelijk was ze rustig en op tijd bij haar vliegtuig.”
Hoe gaat het nu met je? Wat is het grote verschil met een half jaar geleden toen je nog geen werk had?
“Het gaat nu heel goed. Ik doe weer mee! Als je niet werkt, heb je het gevoel dat je geen onderdeel van de maatschappij meer uitmaakt. Dan voel je je nog slechter eigenlijk. Je hebt ook weinig geld dus je kan ook niks. Je verveelt je gewoon. Dus ik ben zo blij dat ik nu weer aan het werk ben! Ik had nooit durven dromen dat ik hier nu ben. Dat ik weer een baan heb en mijn eigen geld verdien. Drie jaar geleden voelde het als het einde van de wereld. Nu loop ik als een blij ei over de terminal.”
Sascha Koekkoek geflankeerd door links Petra Ruwaard (Axxicom Airport Caddy) en rechts Astrid van der Hoogen (Actenz)
Wat hoop jij voor jouw toekomst?
“Ik hoop dat ik hier mag blijven! Ik vind het werk heel erg leuk. Ik kan nu weer sparen. Ik wil graag op vakantie naar Indonesië , daar komt de familie van mijn moeder vandaan.”
Algemene info IPS
Voor mensen met ernstige psychische aandoeningen is IPS de bewezen effectieve methodiek voor het verkrijgen en behouden van betaald werk. Ook voor mensen met mildere psychische klachten is IPS inmiddels toegankelijk. Het hebben van een betaalde baan draagt bij aan het herstel. Bij IPS is arbeid zowel het middel als het doel.
IPS werkt vanuit het idee dat iedere kandidaat die dat wil, een betaalde baan kan hebben. Langdurige trainingen (eerst trainen, dan plaatsen) blijven daarbij achterwege. Deelnemers worden snel in de gekozen functie geplaatst en daarna gericht getraind in de benodigde werkzaamheden (eerst plaatsen, dan trainen). Verder maakt de IPS-coach altijd deel uit van een ambulant GGZ-team.
Werken met IPS
Individuele Plaatsing en Steun
Individuele Plaatsing en Steun
Dé methode om mensen met een psychische aandoening die graag willen werken, te helpen bij het verkrijgen en behouden van een betaalde baan.
IPS nu ook voor mensen met milde psychische klachten
Vanaf 1 mei 2019 komen ook mensen met common mental disorders (CMD) in aanmerking voor subsidie voor Individuele Plaatsing en Steun
